تحلیل فضایی کاربریهای صنعتی _کارگاهی منطقه 21شهر تهران ازمنظر توسعه پایدار شهری

چکیده ازآغازروند صنعتی شدن کشور،تهران با دارا بودن تقریبی 1/3 صنایع ،مهم ترین قطب صنعتی کشوربوده وبا وجود خط مشی های تمرکززدایی صنعتی که ازسال 1346به بعد آغاز گردید وهمچنین قانون ممنوعیت احداث صنایع در شعاع 120 کیلومتری تهران، موجبات کاهش تدریجی استقرارصنایع درتهران فراهم آمد .امادرعوض به انتقال تمرکز صنعتی به نواحی اطراف وظهور محورهای صنعتی پیرامونی درامتداد جاده های ارتباطی و اصلی در اتصال به تهران انجامیده است. ازجمله مناطق شهری تهران که فعالیتهای صنعتی درآن نسبت به دیگرمناطق گسترش بیشتری یافت ،منطقه21 شهرداری تهران بود. این محدوده شهری ازدهه 1360 تاکنون از اولین طرح جامع شهر تهران به عنوان پهنه اصلی استقرارکارخانجات صنعتی وفعالیتهای وابسته درنظر گرفته شده است.براساس مطالعات طرح جامع شهرتهران 2/81درصدازکاربریهای این منطقه کاربریهای فرامنطقه ای اند. همچنین50 درصدکاربریهای این منطقه به کاربریهای صنعتی،کارگاهی،انبارداری، نظامی وحمل ونقل اختصاص یافته است. رویکردغالب درشکل گیری نقاط مسکونی منطقه که عمدتابعد از ایجاد صنایع شکل گرفته اند، تامین مسکن جهت سکونت پرسنل برخی ازادارات ونهادهای دولتی وخصوصی بوده است ودرهنگام ایجاد آنهاکوچکترین توجهی به تامین سرانه ها ی خدماتی،آموزشی،بهداشتی ،درمانی و...نشده است.آنچه که ضرورت ارزیابی استقرارفضایی این کاربریهارامطرح می سازد ، همجواری کاربریهای صنعتی باکاربریهای مسکونی است که مشکلات بسیاری از جمله محدودیت دسترسی ها،آلودگی صوتی وترافیک را ایجادنموده است.شهرک های مسکونی واقع درمنطقه،نمای توسعه فیزیکی شهری غیرمتصل و بدون برنامه راهبردی درشهرتهران هستند. پایان نامه حاضرکه از5فصل تشکیل شده تلاشی در جهت شناسایی وتعیین مشکلات ناشی از همجواری مناطق صنعتی وسکونت گاه های شهری وارائه راه حل هایی اجرایی درجهت رسیدن به توسعه پایدار شهری است. بررسی حوزه های صنعتی نمونه مویدآن است که بیشترین درصدکاربری هابه رشته صنایع ماشین آلات تجهیزات و ابزار (1/58درصد)اختصاص داردواز لحاظ درصد شاغلین نیز این رشته در ردیف اول قرار گرفته است.بعدازآن صنایع نساجی ، چرم وپوشاک با نسبت 3/15درصد سطح صنعتی درردیف دوم و صنایع شیمیایی با8/10درصدسطح صنعتی درردیف سوم قرار دارد. درنظرسنجی هایی که درسطح منطقه انجام شد مشکلات محیط زیستی به عنوان شاخص ترین مشکل ایجاد شده در پی همجواری صنایع ونقاط مسکونی مطرح گردیدهمچنین آلودگی صوتی،دفع غیربهداشتی پسماندهای تولیدی ، پساب تولیدی توسط کارخانجات و ایجادگره های ترافیکی وافزایش تصادفات از جمله مسائلی بود که شهروندان امتیازمنفی بالاتری برای آن عنوان نموده اند.از اثرات مثبت حضور صنایع درمنطقه به ایجاد شبکه حمل ونقل عمومی،افزایش خدمات رسانی وایجاد اشتغال وکاهش بیکاری در منطقه عنوان گردید.با توجه به بررسی های انجام شده مشخص گردید از بین دیدگاههای عمده نحوه نگرش به استقرار صنایع ، بهترین دیدگاه که با شرایط این منطقه نیز سازگارتراست دیدگاه گزینش صنایع است که خواستار تلفیق صنعت وشهر بر اساس برنامه ریزی وساماندهی بهینه به منظور ایجاد سازگاری میان صنعت وشهردرراستای توسعه پایداروهمه جانبه است.92درصدپرسش شوندگان به این مسئله اعتقاددارندکه درصورت رعایت موازین قانونی ، آلودگیهای صنایع کاهش یافته وامکان هم زیستی متقابل وتعامل صنعت وسکونت در کنار یکدیگر خواهد بود . حال که این تفکردرمیان شهروندان محدوده وجودداردوازطرفی صاحبان صنایع نیز گزینه انتقال صنایع را به بیرون از منطقه با توجه به هزینه بر بودن وعدم حمایت دولت امری مردود تلقی می نمایند،مدیران شهری می توانند با بکار گیری بیشتر اهرم های قانونی وبهره گیری از هم دلی شهروندان تعارضات موجود را کاهش داده وامکان هم زیستی متقابل را فراهم آورند.